'Adoptie in oorlogsgebied doen we niet'

'Adoptie in oorlogsgebied doen we niet'

DEN HAAG - Ze hebben beiden zelf adoptiekinderen. Hij uit Libanon, zij uit Colombia. Staf Beems: "Wij praten dus niet alleen puur zakelijk. Dat is vaak een voordeel. Toen we in Zagreb waren, heb ik ook bewust dat kanaal opengegooid. En dan ontstaan de beste gesprekken."

WILMA KIESKAMP5 februari 1993, 0:00

Staf Beems, voorzitter van de vereniging Wereldkinderen, en Marijke Bijl, stafmedewerker, zijn net teruggekeerd van een vijfdaagse onderzoeksmissie naar Zagreb, Kroatie. Ze hebben er kindertehuizen bezocht, ambassades, ministeries en ziekenhuizen. Wereldkinderen wilde weten, of het als adoptie-organisatie iets zou kunnen doen voor kinderen die slachtoffer zijn geworden van de oorlog, zowel baby's van verkrachte vrouwen als andere kinderen. Het resultaat: adoptie zal voorlopig niet aan de orde zijn, maar Wereldkinderen gaat wel - in overleg met de Bosnische autoriteiten - directe steun verlenen aan een te bouwen Bosnisch tehuis voor moeders en kinderen.

Beems: "Ik ben nog maar net een week voorzitter, dit is wat je noemt een vliegende start! Vorige week woensdag was ik nauwelijks op kantoor voor de gebruikelijke ronde handenschudden, toen het bericht kwam dat Bosnie en Kroatie overwegen de regels voor adoptie te versoepelen. Sindsdien is het hier een gekkenhuis. Honderden telefoontjes, veel mensen die iets wilden doen voor die kinderen."

Reportages

Bijl: "Het bleek opeens dat er beginseltoestemmingen ongebruikt in de kast liggen. Mensen hebben de hele procedure voor adoptie doorlopen, maar zijn vervolgens gestopt. Ze zien nu de reportages over Joegoslavie. Het lijkt nu, of een adoptie opeens heel snel geregeld kan worden. En het spreekt ook aan: wie zou een ongewenst kind niet uit een oorlogssituatie willen weghalen?"

Beems: "Aan de andere kant kregen we ook telefoontjes van mensen die zich niet realiseren, dat het in huis nemen van een adoptiekind toch iets anders is dan het kopen van een brood. Adoptie is een onderwerp, dat heftige emoties oproept, bij iedereen. Dat verklaart de soms impulsieve reacties."

Bijl: "We hebben woensdag vanuit ons kantoor in Den Haag direct zelf met de Bosnische autoriteiten gebeld. Daar vertelde de ambassade, dat er voorlopig eigenlijk nog niet zo veel aan de hand is. Er is op dit moment geen acuut adoptieprobleem. Baby's van verkrachte vrouwen zijn er nog nauwelijks."

Beems: "Maar ze zullen er wel komen, dat kan niet anders."

U zei op televisie op een gegeven moment: De Bosnische autoriteiten denken dat ze het probleem aankunnen, maar ze komen er nog wel achter. Er komen zeker baby's beschikbaar voor adoptie.

Beems: "Zei ik 'beschikbaar'? Dat heb ik dan puur zakelijk bedoeld. Een van de activiteiten van Wereldkinderen is nu eenmaal adoptiebemiddeling. Dat laat zijn sporen na in het taalgebruik. Ik had misschien ook kunnen zeggen: er komen baby's die voor adoptie bemiddelbaar zijn. Maar dan bedoel je toch hetzelfde? Ik wilde met die uitspraak trouwens absoluut niet suggereren dat we toch mooi maar niet voor niets in Zagreb waren geweest."

Bijl: "Wereldkinderen heeft over adoptie in oorlogsgebieden altijd een heel helder standpunt gehad: dat doen we niet. De situatie van een land in oorlog is te onoverzichtelijk, een zorgvuldige adoptieprocedure is onder oorlogsomstandigheden gewoon onmogelijk. Het bleek gelukkig dat de Bosnische autoriteiten er hetzelfde over denken."

Beems: "Maar wanneer er baby's geadopteerd kunnen worden, dan willen wij daar als organisatie natuurlijk graag bij zijn. Dat is logisch."

Bijl: "Toen die vreselijke beelden uit Roemenie kwamen, destijds, zijn we ook gegaan. We hebben uiteindelijk 1,5 miljoen gulden aan noodhulp verzonden aan een aantal kindertehuizen daar. Dat doen we dus ook. De adoptie is toen heel beperkt gebleven."

Beems: "We merkten bij de Bosnische autoriteiten heel sterk dat zij nog lang niet toe zijn aan het idee dat ze misschien hulp van buitenaf nodig hebben voor de opvang van hun kinderen. Het is een soort trots. Maar ik vond ze ook naief. Ze gaan ervanuit, dat je de verkrachte vrouwen goed moet begeleiden. ze moet vertellen, dat ze de heldinnen van de oorlog zijn, en dat ze dan hun kind vanzelf willen houden en opvoeden. Ik denk niet, dat de vrouwen er zo over denken."

Abortus

Bijl: "We waren bij Caritas, dat is een katholieke organisatie met eigen kindertehuizen in Zagreb. Zij gaan met speciale crisisteams langs de ziekenhuizen, om verkrachte vrouwen te smeken om alsjeblieft niet in de achtste maand nog een abortus te nemen. Want dat gebeurt. Het geeft aan hoe graag de vrouwen willen voorkomen dat het kind geboren wordt."

Beems: "Nu zitten we weer te praten over de baby's van verkrachte vrouwen. Eigenlijk moeten we daar vanaf. Er zitten in Kroatie ook kinderen in tehuizen waarvan de ouders zoek zijn. Er zijn kindertehuizen door de oorlog verwoest, en die kinderen zijn nu zoek. Ze moeten ergens door Bosnie zwerven. Maakt het wat uit door welke reden een kind zonder ouders is komen te zitten?"

Bijl: "Door de oorlog is er voor goede zorg haast geen geld meer. We waren dinsdag in een kindertehuis waar de kinderen keurig in bedjes lagen, in een tehuis waar alles van onder tot boven was geschrobd en geboend. Maar de kinderen hadden nog geen pop om mee te spelen. Wij hadden balonnen meegenomen. Op het eind van de middag stonden we met zijn tweeen tussen die kinderen in een zee van balonnen. Het was feest! Maar dat je ze met een balonnetje al blij kunt maken, dat is natuurlijk veelzegggend."

Beems: "Er was een televisieploeg met ons meegereisd, die eigenlijk wat teleurgesteld was dat ze niet zoveel schrijnende beelden konden opnemen in de kindertehuizen en ziekenhuizen. Er is toch die hang naar steeds ergere beelden, steeds ergere verhalen. Wij waren zelf ook bang, om daarin meegezogen te worden. We zijn uiteindelijk bewust niet naar de vluchtelingenkampen gegaan. Ik heb jaren voor Buitenlandse Zaken in het buitenland gewerkt. Ik hoef zo'n kamp niet in, om te weten wat ik daar kan aantreffen. We zouden de hulpverleners daar alleen maar voor de voeten lopen, trouwens. Het is beter om gewoon naar de autoriteiten te stappen en te vragen wat zij vinden dat wij voor hen kunnen doen."

Bijl: "We zijn ook niet naar het kindertehuis gegaan, waarvan bekend is, dat er drie kinderen liggen die door verkrachte vrouwen na de bevalling zijn afgestaan. Dat wilden we niet. We hadden trouwens ook geen toestemming gekregen. Ze zijn daar de publiciteit zo zat, dat ze de deur op slot hebben gedaan."

Op alle verhalen van Trouw rust uiteraard copyright. Linken kan altijd, eventueel met de intro van het stuk erboven.

Wil je tekst overnemen of een video(fragment), foto of illustratie gebruiken, mail dan naar copyright@trouw.nl.

© 2019 DPG Media B.V. - alle rechten voorbehouden

Iedere middag het beste van Trouw in uw mailbox?

INSCHRIJVEN NIEUWSBRIEF